-
1 саклау
перех.1) в знач. нареч.а) сохраня́ть/сохрани́ть, храни́ть, бере́чь, сберега́ть/сбере́чь || хране́ние, сохране́ние, сбереже́ниеякыннарыңның хатларын саклау — сохрани́ть пи́сьма бли́зких
китапларны күз карасы кебек саклау — храни́ть кни́ги как зени́цу о́ка
туфракта дым саклау — сохрани́ть вла́гу в по́чве
бәрәңгене базда саклау — храни́ть карто́фель в по́гребе
б) бере́чь, сберега́ть/сбере́чь, приберега́ть/прибере́чь, стере́чь || сбереже́ниеалманы бәйрәмгә саклау — прибере́чь я́блоки на пра́здник
урын саклау — стере́чь ме́сто
2) перех. защища́ть/защити́ть, обороня́ть || защи́та, оборо́надошман гаскәрләреннән шәһәрне саклау — обороня́ть го́род от вра́жеских войск
туган илне саклау — защища́ть Ро́дину
3) огражда́ть/огради́ть, защища́ть/защити́ть, уберега́ть/убере́чь, бере́чь, сберега́ть/сбере́чь, оберега́ть/обере́чь, предохраня́ть/предохрани́ть, обезопа́сить || огражде́ние, защи́та, сбереже́ние, предохране́ниеүзеңне хәвеф-хәтәрдән саклау — обере́чь (обезопасить, предохранить) себя́ от беды́
авыруны борчылудан саклау — огради́ть больно́го от волне́ний
күзләрне кояштан саклау — защити́ть глаза́ от со́лнца
әйберләрне көядән саклау — убере́чь ве́щи от мо́ли
авырткан кулны бәрелүдән саклау — оберега́ть больну́ю ру́ку от уда́ров
4) в разн. знач. бере́чь, оберега́ть/обере́чь, храни́ть, охраня́ть/охрани́ть, огражда́ть/огради́ть ( человека), соблюда́ть/соблюсти́ (достоинство, интересы и т. п.) || хране́ние, охра́на, огражде́ние, соблюде́ниемин һәрвакыт сезне сакларга тиеш — я всегда́ до́лжен вас оберега́ть
дәүләт мәнфәгатьләрен саклау — соблюда́ть интере́сы госуда́рства
әдәп саклау — соблюсти́ прили́чия
нигезсез дәгъвалардан саклау — огради́ть от необосно́ванных прете́нзий
5) предостерега́ть/предостере́чь, предохраня́ть/предохрани́ть || предостереже́ние, предохране́ниеавырудан саклау — предохрани́ть от заболева́ния
шырпыны дымнан саклау — предохрани́ть спи́чки от сы́рости
ялгышулардан саклау — предостерега́ть ( кого) от оши́бок
агачны черүдән саклау — предохране́ние де́рева от гние́ния
6)а) защища́ть/защити́ть, охраня́ть/охрани́ть; храни́ть || защи́та, охра́на, охране́ниетынычлыкны саклау — защища́ть мир
әйләнә-тирә мохитны саклау — охра́на окружа́ющей среды́
сәламәтлек саклау — охра́на здоро́вья
балалар һәм аналарны саклау — охра́на де́тства и матери́нства
б) стере́чь, сторожи́ть, карау́лить, нести́ охра́ну ( чего) || охра́набакча саклау — сторожи́ть сад
бинаны саклау — охраня́ть зда́ние
чемоданнарны саклау — карау́лить чемода́ны
каз саклау — стере́чь ( пасти) гусе́й
7) следи́ть, подкарау́ливать/подкарау́лить, подстерега́ть/подстере́чь || сле́жка, подкарау́ливаниеяшертен саклау — та́йно следи́ть
бәла саклап кына тора — беда́ подстерега́ет всегда́
8) в разн. знач. храни́ть, сохраня́я/сохрани́ть, блюсти́, соблюсти́, приде́рживаться ( чего), держа́ться ( чего) || сохране́ние, соблюде́ниебердәмлекне саклау — сохраня́ть еди́нство
чират саклау — соблюда́ть о́чередь
чисталык саклау — соблюда́ть чистоту́
тигезлекне саклау — сохраня́ть равне́ние
графикны саклау — приде́рживаться гра́фика
тынлык саклау — соблюда́ть ( не нарушать) тишину́
традицияләрне саклау — сохраня́ть тради́ции
әти-әнинең васыятен саклау — приде́рживаться заве́тов роди́телей
9) храни́ть, сохраня́ть/сохрани́ть, не разглаша́ть, скрыва́ть/скрыть (что-л.) || сохране́ние, скры́тиесерне нык саклагыз — храни́те та́йну твёрдо
сер итеп саклау — сохрани́ть в та́йне
10) перен. храни́ть, сохраня́ть/сохрани́ть (со словами в памяти, в сердце, в душе и т. п.) || сохране́ние, хране́ниекүңелдә саклау — храни́ть в па́мяти
йөрәктә саклау — храни́ть в се́рдце
11) в знач. нареч.саклапбе́режно, бережли́во, эконо́мно, расчётливоакчаны саклап тоту — эконо́мно тра́тить де́ньги
киемне саклап кию — бе́режно носи́ть оде́жду
ягулыкны саклап тоту — бережли́во расхо́довать то́пливо
•- саклау п калу
- саклап тору
- саклау урыны -
2 рәвеш
I сущ.1)а) вне́шний вид; вне́шний о́блик, обли́чье; фо́рмаэлеккеге рәвешен саклау — сохрани́ть пре́жнюю фо́рму, пре́жний вид
чырайга эшлекле рәвеш бирү — прида́ть лицу́ делово́е выраже́ние
б) вид, о́браз, укла́дяшәү рәвеше — о́браз жи́зни
в) мане́ра; хара́ктер, тонэшне башкару рәвеше — хара́ктер веде́ния де́л; хара́ктер выполне́ния
үз-үзен тоту рәвеш — хара́ктер поведе́ния
2) в ф. рәвештәа) в сочетании с прилагательными или причастиями на-ган образует наречные словосочетанияашыгыч рәвештә — спе́шно, неме́дленно
көтелмәгән рәвештә — неожи́данно
шашынган рәвештә — бе́шено
б) в ряде случаев о́бразом; в... ви́дешул рәвештә — таки́м о́бразом
тәҗелле рәвештә — спе́шным о́бразом; спе́шно
күңелле рәвештә — в весёлом настрое́нии с весёлым ви́дом
3) после сущ-го в знач. послелога рәвешендә как, в ви́де, в о́блике, с ви́домиллюстрация рәвешендә китерелгән — приведённый как иллюстра́ция
проект рәвешендә эшләнгән тематик план — темати́ческий план, соста́вленный в ви́де прое́кта
шаяру рәвешендә җавап бирү — отве́тить шу́ткой; отшути́ться
•- рәвеш үзгәртү
- рәвешен үзгәртү
- рәвешенә кертү
- рәвешенә китерү II сущ.наре́чие || наре́чныйурын рәвешләре — наре́чия ме́ста
рәвеш ясалышы — образова́ние наре́чий
- рәвеш хәлерәвеш тезмәләре — наре́чные (обстоя́тельственные) словосочета́ния
См. также в других словарях:
ындыр — 1. Урылган ашлыкны саклау, киптерү, сугу, җилгәрү өчен махсус җайланган урын, корылма 2. диал. Бәрәңге бакчасы ындырдан бер чиләк бәрәңге алып кайтты. ЫНДЫР АРТЫ – 1) Бакчаның аргы башы тирәсендәге урын 2) Гомумән йорт каралтылар артындагы урын.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ышык — 1. Берәр нәрсә белән капланган, күренми торган, нәрсәдән дә булса сакланырлык урын. с. Нәр. б. белән чолганып, капланып алынган ышык урын. Нәр. б. саклау, урнаштыру өчен түбәсе ябулы урын, корылма. с. Җил яңгыр тими торган 2. күч. Кешеләр йөрми… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөзәрлек — Йөз сумлык кәгазь акча. II. ЙӨЗЛЕК – Йөзне нәр. б. саклау өчен эшләнгән әйбер; битлек. III. ЙӨЗЛЕК – 1. Ишек яки тәрәзә уеп куелган урын тирәли беркетелә торган, гадәттә сырлап бизәкләп эшләнгән юка тар планка (такта) 2. Сәкенең кырый тактасы 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәнлек — 1. Тирән булу сыйфаты, дәрәҗәсе 2. Сулыкның тирән урыны; тирән сулык 3. Өске яссылыктан, тәңгәлдән иң төпкә, аскы яссылыкка яки аскы ноктага кадәр ара 4. күч. Тирәндә урнашкан урын яки нокта. Нәр. б. эчке ягында яки бик арткы планда урнашкан урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
асрау — I. и. 1. Өй эшләрен башкаручы хезмәтче хатын кыз. II. АСРАУ – ф. 1. Карап, тәрбияләп, үстереп, үрчетеп тоту (мал, кош корт тур.). Ашатып эчертеп үз яныңда тоту, яшәтү. Карап, тәрбияләп үстерү 2. Матди яктан тәэмин итеп тору мәчет янында мәдрәсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
застава — 1. Дәүләт чиген саклый торган хәрби подразделение. Шул урнашкан урын 2. Нәр. б. саклау, каравыллау өчен куелган хәрби подразделение, каравыл отряды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өсәк — Келәттә ашлык, он һ. б. ш. салып саклау өчен такта белән бүлеп ясалган урын яки зур әрҗә; ашлык бурасы өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
печәнлек — Печән итеп әзерләрлек әйбәт үлән үсә торган болын, тугай яки ялан 2. Абзарда яки лапаста печәнне тутырып саклау өчен ясалган урын, тезмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пикет — (ПИКЕТЛАУ) (ПИКЕТЧЫ) – I. 1. Берничә кешедән торган сакчы отряд. Шул урнашкан урын 2. Эш ташлаган эшчеләрнең штрейкбрехерларны предприятиегә кертмәс өчен куелган төркеме. Демонстрацияне саклау өчен куелган сакчылар 3. Нин. б. протест максаты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сәндерә — 1. Авыл өендә: түшәмнән ярты метр чамасы түбәнрәк итеп тактадан ясаган ятак; әйберләр кую урыны. Вагон, пароход, казарма һ. б. ш. җирдә: биек итеп ясаган йоклау урыны 2. Лапас, сарай ише түшәмсез каралтының түбә астына печән һ. б. ш. мал азыгы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
